Nhận đền bù lớn từ dự
án xây thủy điện, nhiều hộ gia đình người Cơ Tu ở Quảng Nam bỗng thành “làng tỷ
phú”, nhưng chỉ bốn năm sau, số hộ nghèo ở nơi đây tăng lên gấp đôi.
Ngày giữa tháng 4, con đường dẫn vào thôn 2, xã Tà Pơ (Nam
Giang, Quảng Nam) vắng hoe. Trong làng chỉ còn lại người già và trẻ nhỏ, phần lớn
người dân phải đi rẫy mưu sinh giữa cái nắng như đổ lửa. Cuộc sống hiện tại của
ngôi làng hơn 60 hộ dân này đối lập hoàn toàn so với vài năm trước. “Ai cũng hết
tiền rồi, hết lâu rồi, phải đi làm thôi. Nhưng giờ đất rẫy ít, phải đi rất xa
nên cuộc sống rất khó khăn”, bà Chơ Rum Ớt (55 tuổi), nói.
Làng Cơ Tu |
Năm 2011, những hộ dân thôn 2 nhận tiền đền bù từ việc xây dựng
thủy điện Sông Bung 4. Cả thôn nhận gần 100 tỷ đồng tiền đền bù để di dời từ
lòng hồ thủy điện đến nơi ở mới, trung bình mỗi hộ nhận 1,7 tỷ, hộ nhiều nhất
hơn 3 tỷ đồng. Nhận xong tiền, người dân đổ xô làm nhà, sắm sửa nội thất đắt tiền.
Gia đình bà Ớt nhận hơn 2 tỷ và bỏ gần một nửa để dựng căn
nhà gỗ hai tầng, trong đó tiền trả công cho thợ tốn đến 500 triệu đồng. Tương tự,
rất nhiều biệt thự bằng gỗ mọc lên khắp vùng núi hẻo lánh, cách trung tâm xã gần
30 km này. Trong đó Bí thư xã Pơ Loong Lênh dựng căn nhà bề thế ngay đầu thôn.
Người dân thôn 2 nói rằng, vài năm trước đối với họ, tiền bạc
không thành vấn đề. Thấy hộ này làm nhà hoành tráng, hộ kia cũng đua theo phải
làm to hơn. Một số hộ hiếm hoi không nhận được đền bù, bà con góp tiền lại, cho
vài trăm triệu để dựng nhà.
“Dân trên này thoáng lắm. Mình có tiền chẳng giữ được, cứ
tiêu xài phung phí, giờ thấy tiếc. Giá như ít hôm nữa lại xây thủy điện, rồi
dân làng lại chuyển đi nơi khác, được nhận tiền chắc không ai dám tiêu như vậy
nữa, có kinh nghiệm rồi”, Bríu Đan (29 tuổi) hồn nhiên nói.
Hướng ánh mắt xa xăm về những căn nhà gỗ bề thế, Đan kể, nhận
tiền xong hầu hết dân làng chẳng còn ai thèm đi rẫy, chỉ ở nhà uống bia. Một số
hộ thì thuê người Kinh dưới xuôi lên làm rẫy cho họ. Những ngày đó, xe tải chở
bia lên đây đi hết nửa thôn đã bán hết. Từng căn nhà trong thôn, vỏ bia nằm la
liệt.
“Tốn kém nhất là làm nhà. Nhận tiền xong thì xuất hiện một số
người lên môi giới rồi dẫn một đám thợ ở đâu tới thuyết phục người dân dựng
nhà. Đám thợ chỉ khoảng 5 người, mất vài tháng dựng vì gỗ đã có sẵn, cơm nước
gia chủ lo, nhưng lấy công 500 triệu đồng, rất đắt. Bà con tiền nhiều quá, người
ta ra giá mấy cũng chịu”, Đan nói.
“Thời huy hoàng” của người dân thôn 2 nhà nào cũng có vài xe
máy đắt tiền. Dân làng còn kể lại chuyện một số thanh niên xuống Đà Nẵng vào tiệm
xe máy hỏi “chục chiếc xe bao nhiêu tiền”, vì cầm sẵn hàng trăm triệu trong
tay. Có trường hợp đi mua xe máy về “rửa xe” theo đúng nghĩa đen, tức là mua
hàng chục thùng bia về rồi đổ lên xe. Một số hộ dân còn mua ôtô để đi chơi.
Tiêu phung phí, chẳng mấy chốc dân làng hết tiền, phải tất bật
lên rẫy canh tác kiếm sống. Tuy nhiên, nơi ở mới mỗi hộ chỉ nhận được 600 m2 đất
dựng nhà, 1,5 ha đất rừng để tái sản xuất nên cuộc sống gặp nhiều khó khăn. Xe
máy không có tiền đổ xăng nên nhiều người bán với giá rẻ.
“Nơi ở cũ cái gì cũng có, vườn rộng để trồng rau rồi bắt cá
dưới lòng hồ, cuộc sống tự túc được. Giờ chỉ dựa vào chút ít rẫy, lại phải đi rất
xa, cái gì cũng phải mua mà cái gì cũng đắt nên khổ lắm”, Bhnước Bơn (39 tuổi),
nói.
Theo thống kê của xã Tà Pơ, thời điểm năm 2011 thôn 2 có 11
hộ nghèo. Chỉ 4 năm sau khi nhận tiền tỷ từ việc đền bù, số hộ nghèo của thôn
tăng lên gấp đôi (21 hộ), chiếm hơn 1/3 số hộ trong thôn. "Con số này chắc
chắn sẽ còn tăng trong những năm tới", một lãnh đạo xã nhận định.
Ông Tơngôl Với, Chánh văn phòng UBND huyện Nam Giang, cho
hay người dân lâu nay chỉ sống tự túc, gần như không dùng đến tiền. "Trước
đến giờ dân làng lại chẳng đi làm thuê, tự mình làm mình ăn nên không biết quý
trọng đồng tiền, dẫn đến tiêu xài phung phí. Chúng tôi biết nhưng không thể can
thiệp, chỉ tuyên truyền thôi”, ông Với nói.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét